Czy kryzys gospodarczy może przyczynić się do rozwoju kultury przedsiębiorczości w Grecji?

George Assonitis, doradca ds. europejskich w Związku Greckich Izb Przemysłowo-Handlowych

"Społeczeństwo greckie i jego przywódcy powinni przestać być wrogo nastawieni do przedsiębiorczości" - powiedział niedawno burmistrz Salonik Yiannis Boutaris podczas prezentacji trzech dynamicznych firm na Giełdzie Papierów Wartościowych w Atenach. Wypowiedź Boutarisa doskonale podsumowuje polityczne i społeczne nastawienie do przedsiębiorczości w Grecji.

Przez kilkadziesiąt lat zachowanie greckich rodzin, systemu edukacji, mediów, przywódców politycznych i społecznych oraz innych podmiotów powoli zmniejszało potencjał przedsiębiorczości w Grecji.

Greckie rodziny, które wywierają silny wpływ na decyzje swoich dzieci, w tym na ich kariery zawodowe, popychały je do podejmowania studiów wyższych (nauki o zdrowiu, prawo, literatura, inżynieria) w celu zdobycia chronionej i stałej pracy - w sektorze publicznym lub prywatnym.

Wgreckich szkołach, zarówno na poziomie podstawowym, jak i średnim, również zaniedbywano rozwijanie umiejętności przedsiębiorczych. A w szkolnictwie wyższym kształcenie w zakresie przedsiębiorczości dopiero niedawno zaczęło być częścią programów nauczania na uczelniach publicznych, zwłaszcza na kierunkach inżynierskich. Ponadto nieformalne inicjatywy kształcenia w zakresie przedsiębiorczości, mimo że mają charakter oddolny i przynoszą wartościowe rezultaty, nie osiągnęły masy krytycznej i nie umożliwiły odwrócenia negatywnych tendencji.

W rezultacie duża liczba młodych absolwentów weszła na rynek pracy z ograniczonymi ambicjami, starając się przejść do sektora publicznego lub innego zawodu chronionego.

Ponadto grecka gospodarka, działająca według przewrotnego modelu produkcji, opartego głównie na konsumpcji i finansowanego z prywatnych pożyczek zagranicznych, nie była w stanie poradzić sobie z niedawną głęboką i długotrwałą recesją gospodarczą. Ponadto szereg reform strukturalnych i dostosowań fiskalnych, narzuconych przez zagranicznych kredytodawców, nie zostało łatwo wdrożonych.

Oprócz niestabilnego środowiska politycznego i gospodarki, trudności przysparzają także obecny system kontroli kapitału bankowego, nadmierne opodatkowanie przedsiębiorstw, drenaż mózgów i kryzys związany z uchodźcami, co sprawia, że okres przejściowy jest bardzo trudny.

Wskaźniki przedsiębiorczości, opracowane w ramach różnych programów lub inicjatyw, takich jak program badawczy Global Entrepreneurship Monitor (GEM), Small Business Act Annual National Profiles (SBA) oraz AMWAY Global Entrepreneurship Reports (AGER), odzwierciedlają stan przedsiębiorczości w Grecji, postawy społeczne, motywacje i pragnienia.

  • Mikroprzedsiębiorstwa nadal mają duży udział w zatrudnieniu i tworzeniu wartości dodanej w gospodarce. Grecja zajmuje pierwsze miejsce wśród gospodarek opartych na innowacjach pod względem zakładanej przedsiębiorczości (12,6%).
  • Grecką przedsiębior czość rozwijają głównie mikroprzedsiębiorstwa rodzinne, które z natury nie są dynamiczne, nie są nastawione na wzrost ani nie tworzą nowych miejsc pracy.
  • Działalność przedsiębiorcza na wczesnym etapie rozwoju (TEA) charakteryzuje się znaczną zmiennością, wskaźniki TEA spadły w 2012 r. i ponownie w 2013 r. Przedsiębiorczość ugruntowana przeważa nad przedsiębiorczością na wczesnym etapie, a dźwignia przedsiębiorczości jest bardzo niska.
  • Wskaźnik przedsiębiorczości motywowanej okazjami (opportunity-driven entrepreneurship-ODE ) (wykorzystywanie okazji biznesowych) spadł z 47% w 2009 roku do 30,5% w 2014 roku. Stoi to w sprzeczności z przedsiębiorczością motywowaną koniecznością (necessity-driven entrepreneurship-NDE ) (brak lepszych możliwości pracy), która wzrasta po kryzysie. Większość nowych firm działa w sektorze spożywczym (kawiarnie, bary, restauracje, dostawy, catering). Jednak spośród tego typu firm 8 na 10 przestaje działać w ciągu pierwszego roku działalności, co często sprawia, że ten model rozwoju nie jest opłacalny.
  • 52% Greków ma pozytywne nastawienie do przedsiębiorczości, a 69% potrafi sobie wyobrazić założenie firmy(potencjał przedsiębiorczości). 52% uważa założenie firmy za pożądaną możliwość rozwoju zawodowego, 65% jest zdania, że rodzina lub przyjaciele nigdy nie byliby w stanie odwieść ich od założenia firmy(stabilność wobec presji społecznej), a 51% uważa, że posiada umiejętności i zasoby niezbędne do założenia firmy(wykonalność). Wreszcie 52% uważa, że społeczeństwo greckie(polityka, relacje w mediach i ludzie) jest przyjazne przedsiębiorczości. Jednak obawa przed niepowodzeniem w rozpoczęciu działalności gospodarczej jest nadal najwyższa wśród wszystkich innych gospodarek opartych na innowacyjności, które wzięły udział w badaniu GEM.
  • Według innego ważnego badania, zatytułowanego "Perspektywa młodzieży na przedsiębiorczość: Coś się zmienia", 81% studentów uczelni wyższych ma pozytywny pogląd na przedsiębiorczość, ale tylko co trzeci zamierza w najbliższej przyszłości założyć własną firmę. Ponadto 78% studentów uważa, że ich uczelnia nie przygotowała ich odpowiednio do kariery w biznesie, a wielu z nich jest sceptycznie nastawionych do dominującej klasy przedsiębiorców.

Podsumowując, kryzys i recesja mogą być dla Grecji doskonałą okazją, by zmienić bieg wydarzeń i zacząć budować kulturę przedsiębiorczości. Jednym z najważniejszych warunków jest jednak wola polityczna. Jednak początkowe perspektywy wydają się ponure, a przedsiębiorczość spotyka się z oporem.

Nie powinno nas to zniechęcać i powinniśmy nadal naciskać na edukację w zakresie przedsiębiorczości w całej Europie, opierając się na wielu wspaniałych inicjatywach, które już istnieją. Należy do nich fiński projekt "Dekada przedsiębiorczości 1995-2005", projekty start-up i spinoff w Detroit oraz ambitny projekt angażowania imigrantów z Indii i Chin w Dolinie Krzemowej.

EE-HUB jest krokiem we właściwym kierunku i może być źródłem inspiracji dla greckiej kultury przedsiębiorczości i mentalności.

Jak czytamy na stronie ee-hub.eu.


George Assonitis,

Doradca ds. europejskich w Związku Greckich Izb
Przemysłowych i Handlowych

Jako koordynator ds. europejskich i projektów w Greckiej Sieci Izb będzie współpracował z kolegami z lokalnych izb, którzy pracują nad uczeniem się przedsiębiorczości w terenie, a także przekazywał informacje swoim kolegom w języku greckim. W latach 2001-2008 był przedstawicielem Ministerstwa Rozwoju w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - Stałym Przedstawicielstwie Grecji przy Unii Europejskiej w Brukseli. W trakcie swojej kariery zawodowej zdobył duże doświadczenie w sektorze uniwersyteckim, administracji publicznej i sieci Izb Greckich. W dziedzinie polityki uczestniczył, jako doradca cypryjskiego Ministra Handlu, Przemysłu i Turystyki, podczas cypryjskiej prezydencji w Radzie UE, w przygotowaniu nieformalnego spotkania ministrów ds. konkurencyjności, które odbyło się w Nikozji w lipcu 2012 roku. Spotkanie dotyczyło konsultacji Planu Działań "Przedsiębiorczość 2020".

Kategorie: Dotacje UE,